سلام. امشب شب شهادت امام جواد علیه السلام است. فرارسیدن ایام شهادت امام جواد علیه السلام تسلیت میگم و امیدوارم در دنیا زیارتشون و در آخرت، شفاعتشون نصیبمون بشه.

متن زیر، به سفارش سایت رهروان ولایت نوشته ام. امیدوارم مورد پذیرش ساحت نورانی حضرتش قرار بگیرد:

اهل علم در نگاه قرآن و امام جواد(علیه السلام)

قرآن کریم درباره علم و تحصیل علم و صفات عالم و متعلم، نکات ناب و مطالب ارزنده ای را ارائه داده است. به مناسبت فرا رسیدن ایام شهادت جانسوز امام جواد(علیه السلام) به عنوان جوان ترین امام شیعه و الگوی شایسته جوانان اهل علم(مانند دیگر ائمه هدی) ابتدا به بیان نکاتی از قرآن کریم در زمینه مذکور پرداخته و سپس نمونه هایی از زندگانی امام جواد(علیه السلام) تقدیم خواهم کرد.

نگاه قرآن به اهل علم

1-     اهل علم بودن کافى نیست، اهل ذکر بودن با ارزش است. (بسیارند افراد دانشمندى که از خدا غافلند) «وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَکَ إِلَّا رِجالًا نُوحِی إِلَیْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُون‏» و (اى پیامبر! به آنان بگو:) ما (هیچ پیامبرى را) پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه (آنها نیز) مردانى بودند که ما به ایشان وحى مى‏کردیم، پس اگر نمى‏دانید از اهل اطلاع (و اهل‏کتب آسمانى) بپرسید.

2-     قدرت فهم و درک آیات الهی و معارف بلند دینی به اهل علم داده میشود و زمینه خضوع و هدایت آنان خواهد شد: «وَ لِیَعْلَمَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَیُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهادِ الَّذِینَ آمَنُوا إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ» و نیز آگاهان بدانند (وحى کدام است و القائات شیطان کدام، و بدانند) که طرح و آرزوى انبیا حقّى است از طرف پروردگار تو، پس به آن ایمان آورند و دل‏هایشان در برابر آن خاضع گردد و قطعاً خدا کسانى را که ایمان آورده‏اند به راه مستقیم هدایت مى‏کند.

3-     اهل علم، اهل قساوت و سنگدل نیستند. چرا که اهل علم در آیه « وَ لِیَعْلَمَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَیُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهادِ الَّذِینَ آمَنُوا إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِیم‏» در برابر «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْقاسِیَةِ قُلُوبُهُمْ»- که در آیه‏ى قبل آمده- قرار گرفته است.

4-    اهل علم، اهل عبرت اند و از دنیا و تاریخ و پیرامون خویش و حتی از سرنوشت فاسقان و کافران درس میگیرند: «فَتِلْکَ بُیُوتُهُمْ خاوِیَةً بِما ظَلَمُوا إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ» پس این خانه‏هاى آنهاست که به خاطر ظلمى که کردند ویران و خالى شده است، و قطعاً در این (کیفر، عبرت‏و) نشانه روشنى است براى اهل علم و آگاهى.

5-    آیات قرآن، بر دل اهل علم مى‏نشیند و این گروه هستند که حقانیّت آن را با تمام وجود درک مى‏کنند: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا إِلَّا الظَّالِمُونَ» بلکه آن (قرآن) آیاتى است روشن که در سینه‏هاى کسانى که به آنان معرفت داده شده جاى دارد؛ و جز ستمگران آیات ما را انکار نمى‏کنند.

نگاه امام جواد(علیه السلام) به علم و دانش

بذر دانش یکی از مهم ترین سرمایه هایی است که می توان در دل مردم علی الخصوص جوانان کاشت و آن را بارور نمود:

1-    امام جواد(علیه السلام) در پیامی اهمیت علم و دانش را این گونه بیان می کند: «علیکم بطلب العلم فانّ طلبه فریضةٌ و البحث عنه نافلةٌ و هو صلةٌ بین الاخوان و دلیلٌ علی المروّة و تحفةٌ فی المجالس و صاحبٌ فی السّقر و انسٌ فی الغربة» بر شما باد کسب دانش! چرا که آن برای همه لازم است و سخن از علم و بررسی آن امری مطلوب(و دوست داشتنی) است. برادران (دینی) را به هم پیوند می دهد و نشانه (شخصیت والا و) جوانمردی، تحفه مناسبی برای مجالس، دوست و همراه در سفر و مونس غربت و تنهائی است.

2-    از منظر امام جواد(علیه السلام) شایسته است که یک جوان مسلمان به علم و دانش روی آورد و آن را به عنوان مونس و یار مناسب برای خود برگزیند، دوستان خود را بر اساس بینش و دانش انتخاب کند و شخصیت اجتماعی خود را به وسیله دانش و علم مشخص سازد، برای مجالس و دیدار دیگران علم هدیه برد و در تنهایی و غربت و سفر، علم و دانش را بهترین همسفر و مونس خود بداند، چرا که علم و دانش، سرچشمه تمام کمالات و ریشه همه پیشرفت هاست.

3-    حضرت جوادالائمه علیه السلام، علم را دو قسمت کرده و می فرمود: علم و دانش دو نوع است: علمی که در وجود خود انسان ریشه دارد و علمی که از دیگران می شنود و یاد می گیرد. اگر علم اکتسابی با علم فطری هماهنگ نباشد، سودی نخواهد داشت. هر کس لذت حکمت را بشناسد و طعم شیرین آن را بچشد، از پیگیری آن آرام نخواهد نشست. زیبایی واقعی در زبان (و گفتار نیک) است و کمال راستین در داشتن عقل.»

4-    امام محمد تقی(علیه السلام) علم و دانش را یکی از مهمترین عوامل پیروزی و رسیدن به کمالات معرفی می کرد و به انسان های کمال خواه و حقیقت طلب توصیه می نمود که در راه رسیدن به آرزوهای مشروع و موقعیت های عالی دنیوی و اخروی از این نیروی کارآمد بهره لازم را بگیرند. آن گرامی می فرمود: «أربع خصالٍ تعین المرء علی العمل: الصّحة والغنی و العلم و التّوفیقٌ» چهار عامل موجب دستیابی انسان به اعمال (صالح و نیک) است: سلامتی، توانگری، دانش و توفیق(خداوندی).

نتیجه آنکه:

با توجه به نکات ناب قرآنی یاد شده و همچنین سخنان آموزنده امام جواد(علیه السلام) در عرصه علم و دانش بر همگان و از جمله جوانان لازم است از فرصت جوانی بهره گرفته و خود را به این خصلت زیبای انسانی بیارایند و کسب معرفت و علم را سرلوحه برنامه های زندگی خود قرار دهند.